Beyin sinirleri, beynin karmaşık yapısı içerisinde bulunan ve ciddi şekilde önemli görevleri olan elemanlardır.
Beyin sinirleri diğer bütün sinir sistemi gibi mesajları iletmek ve uzuvların düzgün çalışmasını sağlamak için tasarlanmıştır. Bu bölgede meydana gelen travma, darbe ya da içsel nedenler sonucu oluşan rahatsızlıklar tüm yaşamsal dengenin bozulmasına neden olabilir.
Beyin sinirleri görev şekline göre çeşitli isimler almaktadır. İnsanda 12 adet yer alan
beyin sinirleri kraniyal sinirler olarak geçmektedir. Sinirlerin hepsi beyin tabanından çıkarak kafa tasındaki deliklerden geçerler. Bir ve ikinci çiftler serebrumdan, geriye kalan on çift ise beyin sapından doğru dağılır. Bunlar şu şekildedir;
Nervus olfactorius: Koku ile ilgili olan bu sinir, burun mukozasının koku uyarılarını almaya hassas olan bölgesinden başlayan filea olfactoria etmoid kemiğinin lamina cribrosını geçip bulbus olfacto riuslara varır. Bu bölgede oluşacak tıkanma vb. Durumlar kokuların düzgün bir şekilde beyne iletilmesine engel olmaktadır. Bu bölgede oluşan rahatsızlıklarda koku hallusinasyonu denen durum ortaya çıkabilmektedir. Hasta olmayan kokuları duymaktadır.
Nervus opticus ve nervus oculomotorius: Birincisi görme siniridir. İkincisi gözün hareketini yapan sinirlerdir. Görme olayı göz içerisine giren ışığın ortaya çıkardığı duyumsal izlerle dış çevrenin ayrıntı bir şekilde algınlanmasıdır.
Nervus trochlearis: Orbita da bulunan M. Obliquus superior'u innerve etmeye yarar. Beyin sakını arka bölümden terk eden ve en ince kraniyal sinirdir. Kafatası içerinde çapraz yapan bu sinir aynı zamanda seyri en uzun olandır. Bu bölgede rahatsızlık yaşayan hastalar, merdiven çıkarken ve kitap okurken zorlanmaktadırlar.
Nervus trigeminus: Yutma bölgesi siniridir. Tüm çiğneme kasları, diş bölgesi, burun mukozası, alt göz kapağı, ağız tabanı, yanaklar, alt ve üst çene mukozası ve dudaklar olmak üzere geniş bir bölgeyi innerve etmektedir. O yüzden bu sinirde meydana gelebilecek tahribat tüm bu işlevlerde aksama meydana getirebilecektir.
Nervus abducens: Orbita'da M. Rectus lateralis'i innerve etmektedir.
Nervus facialis: Kraniyal sinir grubunun yedincisini oluşturmaktadır. Beyin sapından, pons ile omurilik soğanı ortasından çıkar. Yüz ifadelerimizi yapmamızı sağlayan kaslara hükmeder. Dilimizin ön üçte ikisinden ve ağız boşluğundan gelen tat duyusunu ulaştırır. Bu sinir kafa ve boyundaki bazı gangliyonlara parasempatik lif bağlantısı sağlar, duyusal ve parasimpatik lifler içermektedir. Bu nedenle 3 farklı çekirdeğe sahiptir.
Nervus vestibulocochlearis: Kulak, duyma ve denge sağlayan sinirdir. Bu bölgede oluşan tümörler kulak çınlamasına, baş dönmesine ve denge kaybına neden olabilmektedir.
Nervus glossopharyngeus, nervus vagus: Yine yutak bölgesi sinirleri olarak geçerler. Birincisi yutak kavsinin 3. Siniri, ikincisi ise 4 ve 5. Siniridir.
Nervus accessorius: Efferent bir sinir türüdür. Cranial ve spinal olarak iki kökten oluşmaktadır. Genel olarak M. Trapezius, M. Sternocleidomastoideus'un motor innervasyonu sağlar.
Nervus hypoglossus: Dilin efferent siniri olup dil hareketlerini yaptırır. Dil kas grubunu innerve eder. Görüldüğü gibi beyin sinirleri çok karmaşık ve muazzam bir yapıya sahiptir.
