Beyin iltihabı, halk arasında beyin iltihabı olarak bilinen ve tıbbi literatürde "ensefalit" olarak tanımlanan ciddi bir hastalıktır. Bu hastalık, virüsler, bakteriler veya diğer patojenlerin neden olduğu enfeksiyonlar sonucunda ortaya çıkabilir ve lenf veya kan yoluyla beyne ulaşır. Beyne ulaştığında ise burada iltihaplanmaya yol açar. Beyin iltihabı, hayatı tehdit eden bir durumdur ve acil tıbbi müdahale gerektirir. Ensefalit, birincil ve ikincil beyin iltihabı olmak üzere iki şekilde sınıflandırılır. Birincil beyin iltihabı doğrudan beyni etkileyen bir enfeksiyon iken, ikincil beyin iltihabı ise vücudun başka bir yerindeki enfeksiyonun beyine yayılması sonucu oluşur. Birincil beyin iltihabı, ikincil beyin iltihabına göre daha yaygın ve tehlikelidir.

Beyin iltihabı, farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabileceği için belirtileri de çeşitlilik gösterebilir. Beynin farklı bölgelerinde oluşabileceğinden dolayı, semptomlar da değişkenlik gösterir. Ensefalit belirtilerinin en yaygın olanlarından biri sürekli uyku isteğidir. Ancak bu belirti her vakada görülmeyebilir. Bazı durumlarda, aşırı uyku isteği yerine ciddi anlamda uykusuzluk da ortaya çıkabilir. Ensefalit belirtileri arasında şunlar yer alabilir:

Ensefalit, ekstrapiramidal sistemin tutulması sonucu kas gerginliği belirtileri gösterebilir. Bu durum, Parkinson hastalığına benzer belirtilerle kendini gösterebilir. Kas gerginliğinde artış veya azalma yaşanabilir. Hastalar, yüz kaslarında sertleşme, ses tonunda monotonluk gibi belirtiler yaşayabilirler. Hareket kısıtlaması ve yüz ifadesinde donukluk gibi problemler de ortaya çıkabilir.

Uyku problemleri, beyin iltihabının en belirgin belirtileri arasındadır. Aşırı uyuma isteği, sürekli uyuklama ve uyuşukluk gibi belirtiler görülebilir. Bu tür belirtiler bazen birkaç gün, bazen birkaç hafta, hatta aylarca sürebilir. Hasta, otururken, konuşurken veya yemek yerken bile uyuyabilir. Şiddetli vakalarda, uyku hali çok daha derin ve uzun süreli olabilir. Bu durumda, koma, idrar ve dışkı kaçırma gibi problemler de nadiren ortaya çıkabilir. Çoğu vakada, uyku problemleri daha çok sabahları görülür. Hasta gece boyunca uyuyamaz ve huzursuzdur. Bu durumda uyku düzeni tersine döner. Bazen inatçı bir uykusuzluk da görülebilir.

Ruhsal sorunlar, beyin iltihabının akut evresinde görülen belirtiler arasındadır. Hastalık çok şiddetli değilse, hafif duyarsızlık, karar vermekte güçlük çekme ve düşünce zayıflığı gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Bazı vakalarda huzursuzluk ve kaygı da görülebilir.

Ensefalit, göz kapaklarında düşme, çift görme ve şaşılık gibi göz problemlerine yol açabilir. Göz kapağının düşmesi, uyku isteğine bağlı olarak gelişebilir. Bazı vakalarda hasta uyandığında bile göz kapağı düşmüş olabilir. Göz kapaklarında kısmi felç oluşabilir ve bu durum şaşılık ve çift görme gibi problemlere yol açabilir. Bu felç genellikle kalıcı değildir ve birkaç gün veya hafta içinde ortadan kalkabilir. Tek veya çift taraflı yüz felci, çiğneme, yutma ve konuşmada güçlük gibi belirtiler de görülebilir.

Ensefalit tedavisi, hastalığın nedenine ve şiddetine bağlı olarak değişir. Erken teşhis ve tedavi, hastalığın seyrini olumlu yönde etkileyebilir. Antiviral ilaçlar, antibiyotikler ve kortikosteroidler gibi ilaçlar, tedavide kullanılabilir. Ayrıca, hastanın durumu stabil hale gelene kadar yoğun bakımda izlenmesi gerekebilir. Ensefalit, tedavi edilmediğinde ciddi komplikasyonlara yol açabilir ve kalıcı hasarlara neden olabilir. Bu nedenle, ensefalit belirtileri gösteren kişilerin vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurması hayati önem taşır.