Beyin Yapısı Türleri ve Özellikleri

İnsan beyni, kafatasının içinde yer alan ve vücudun tüm işlevlerini kontrol eden karmaşık bir organdır. Beyin, doğumdan ölüme kadar düşünme, yemek yeme, hareket etme gibi birçok temel eylemi yönetir. Beynin yüzeyi girintili ve çıkıntılı bir yapıya sahiptir, bu da geniş bir yüzey alanı sağlar. Bu yüzeyde milyonlarca sinir hücresi bulunur. Beyin, üç katmanlı bir zarla korunur: örümcek zar, ince zar ve sert zar. Sert zar beyni fiziksel olarak korurken, ince zar beyni besleyen kan damarlarını taşır. Örümcek zar, ince zar ile beyin arasında bir boşluk oluşturarak, bu boşluğun içinde bulunan sıvı sayesinde beyni amortisör gibi korur. Beynin dış kısmı gri renkte, iç kısmı ise beyaz renktedir. Beynin dış kısmı sinir hücreleriyle kaplıdır ve bu sinir hücrelerinin uzantıları (aksonlar) beynin iç kısmını oluşturur. Bu iç kısma "ak madde" denir. Beyin, iki yarım küreden oluşur ve bu yarım küreler "corpus callosum" adı verilen bir köprüyle birbirine bağlanır. Beyin, tüm duyguların ve hareketlerin merkezi olarak işlev görür. Sağ beyin vücudun sol tarafını, sol beyin ise vücudun sağ tarafını kontrol eder, çünkü sinirler omurilikten geçerken çaprazlanır.

Parietal Lob: Bu lob, duyu organlarından gelen bilgilerin birleştirilmesinde görev alır. Nesnelerin kullanımı ve mekansal görüşte de etkilidir.

Occipital Lob: Görme duyusu bilgilerini işler. Hafif bile zarar görse, kişide halüsinasyon görme sorunları olabilir.

Temporal Lob: Ses ve koku algılamada, mekân ve yüz gibi uyaranları işlemekte etkili bir rol oynar.

Serebellum: Bu lob, duyu organlarından gelen bilgileri hareketle ilişkilendirir ve vücut dengesini sağlamada etkilidir.

Cerebrum: Zekâ, irade ve his gibi fonksiyonları yürüten altı tabakadan oluşan bir bölümdür.

Ak Madde: Sinir hücrelerinin uzantıları olan aksonların bulunduğu bölümdür.

Beyin Sapı: Beyin ve omuriliği birbirine bağlar. Denge kontrolünü yapar, göz hareketlerini, uyku ve uyanıklık durumunu düzenler.

Orta Beyin: Beyin sapından gelen sinir yollarını cerebral hemisferlere taşır. Görme ve işitme merkezlerini barındırır.

Pons: Orta beynin hemen altında yer alır.

Medulla Oblongata: Beyin ve omurilik arasındaki iletişimi sağlar. Solunumu, kalp hızını ve diğer refleksleri kontrol eder.

Medulla Spinalis: Beyin ve refleks merkezleri arasındaki bağlantıyı sağlar.

Retiküler Formasyon: Bu bölüm tahrip olursa, kişide koma hali meydana gelir.

Cerebellum: Beyindeki ikinci büyük yapıdır. Dışı gri, içi ak maddeyi taşır.

Bazal Ganglia: Yardımcı motor sistemidir.

Hipotalamus: Vücutta iç dengeyi sağlar. Sıcaklık, yeme içme, sıvıların dengesi ve vücut ağırlığı kontrol etme görevlerini üstlenir.

Amygdala: Limbik sistemdeki bu bölüm hasar görürse, yenen ve yenmeyen besinler ayırt edilemez.

Corpus Callosum: Sol ve sağ hemisferi birleştiren bu bölüm, limbik sistem üstündedir.

Thalamus: Uyanıklığı ve uyaran durumunda uykudan uyanmayı düzenleyen kısımdır.

Hippokampus: Hafızanın oluşması, depolanması ve işlenmesi görevlerini üstlenir.

Hipotalamus: Vücutta ısıyı, kalp ve damar sistemini, kan basıncını, hormon seviyesini, sıvı iyon dengesini, metabolizma hızını ve stres önlemlerini düzenleyen alandır.

Beyin, oksijensiz yaşayamaz; eğer oksijensiz kalırsa işlevlerini yerine getiremez ve beyin hücreleri hızla ölür. Bol oksijende ise daha iyi çalışır.