Beyin Zarı Tıp dilinde "meninks" olarak adlandırılan beyin zarları, beyin ve omuriliği korumakla görevlidir. Beyin zarları üç tabakadan oluşur. En dış tabaka olan dura mater (sert zar), orta tabaka olan araknoid (örümceksi zar) ve en iç tabaka olan pia materdir (ince zar). Beyni ve omuriliği saran bu üç katmanlı zar, merkezi sinir sistemini koruyan bir kılıf oluşturur. Beyin karıncıkları ve araknoid ile pia mater arasındaki boşluk, beyin-omurilik sıvısı ile doludur. Beyin zarları ve beyin-omurilik sıvısının temel görevi, merkezi sinir sisteminin korunmasını sağlamaktır. Beyin Zarının Katmanları Dura Mater Dura mater, beyin zarlarının en dış katmanını oluşturan ve kalın, sağlam, yoğun lifli bir dokudan yapılmış en sert zardır. Bu zarın iç yüzeyi, diğer iki zar katmanında olduğu gibi yassı ve çokgen hücrelerle kaplıdır. Dura mater, diğer iki zardan çok daha karmaşık bir yapıya sahiptir. Temel görevi, araknoid zarı sarmak ve korumaktır. Dura mater, kafatası içinde kalan bölümünde, beyin dokularından aldığı kanı kalbe taşıyan büyük toplardamar kanallarını çevreler ve destekler. Ayrıca, ara bölme olarak adlandırılan çok sayıda çıkıntıyla beyne destek olur. Araknoid Araknoid, pia mater ve dura mater arasında bulunan ve pia materi saran son derece ince, saydam ve kolay örselenebilen bir zardır. Lifli dokulardan meydana gelmiştir ve sıvıyı geçirmeyen yassı çokgen hücrelerle kaplı bir katmanla örtülüdür. Araknoid, pia mater gibi beyin yüzeyindeki tüm girinti ve çıkıntıları takip etmez. Araknoid, sinir sistemi ile duvarları arasında bazen dar, bazen geniş boşluklar bulunan bol bir torbaya benzetilebilir. Pia Mater Pia mater, beyne en yakın ve doğrudan doğruya beyin ve omurilik yüzeyine temas eden, bu yapılara sıkıca sarılmış olan iç örtüdür. Pia mater de lifli dokudan yapılmış, çok ince bir yapıya sahiptir ve sıvı geçirmeyen yassı çokgen hücrelerle kaplı bir katmanla örtülüdür. Beyne ve omuriliğe giden kan damarları pia materden geçer. Pia mater bu damarlarla birlikte beynin iç kısımlarına doğru ilerler ve kan damarları ile arasında küçük bir boşluk bırakarak sinir dokularına sıkıca yapışır. Pia mater, beyin ve omuriliğin en ince girintilerine kadar sarar. Araknoid ise girintilerin üzerinden atlar ve araknoid ile pia mater arasında boşluklar oluşur. Bu boşluklara subaraknoid boşluk denir. Dura mater ile araknoid arasında kalan boşluğa subdural boşluk, dura mater ile kafatası arasındaki boşluğa ise epidural boşluk adı verilir. |