Beyin Zarları Beyin zarları, merkezi sinir sistemini (MSS) koruyan ve destekleyen üç ana tabakadan oluşur. Bu zarlar, beyin ve omuriliği çevreleyerek dış etkenlere karşı bir koruma sağlar. Üç ana beyin zarı tabakası şunlardır:
Duramater (Sert Zar) Duramater, en dışta bulunan ve kalın, sağlam, yoğun lifli dokudan oluşan bir zardır. Bu zarın iç yüzeyi yassı ve çokgen hücrelerle kaplıdır. Duramater, diğer iki zardan daha karmaşık bir yapıya sahiptir ve temel görevi araknoid zarı korumak ve sarmaktır. Kafatası içerisinde kalan bölümü, beyin dokularından aldığı kanı kalbe taşıyan toplardamar kanallarını çevreler ve destekler. Ayrıca, ara bölme denilen çok sayıda çıkıntı ile beyne destek sağlar. Araknoid (Örümceksi Zar) Araknoid, duramater ile pia mater arasında bulunan ve pia materi saran son derece ince, saydam ve kolay örselenebilen bir yapıya sahip zardır. Lifli dokulardan meydana gelmiş olan bu zar, sıvıyı geçirmeyen yassı çokgen hücrelerle kaplıdır. Araknoid, beyin yüzeyindeki tüm girinti ve çıkıntıları işlemez ve sinir sistemi ile duvarları arasında bazı zamanlar dar, bazı zamanlar geniş boşluklar halinde bulunan bir torbaya benzetilebilir. Pia Mater (İnce Zar) Pia mater, beyine en yakın ve doğrudan beyin ve omurilik yüzeyine temas eden, bu yapılara sıkıca sarılmış iç örtüdür. Çok lifli dokudan yapılmış ve çok ince bir yapıya sahiptir. Sıvı geçirmeyen yassı çokgen hücrelerden oluşmuş bir katman ile kaplıdır. Beyine ve omuriliğe giden kan damarları pia materden geçmektedir. Pia mater, bu damarlar ile beynin iç kısımlarına doğru ilerler ve kan damarlarıyla arasında küçük bir boşluk oluşturarak sinir dokularına sıkıca yapışır. Boşluklar ve Koruyucu Sıvılar Beyin ve omuriliği, pia mater en ince girintilerine kadar sarar. Araknoid, girintilerin üzerinden atlar ve araknoid ile pia mater arasında boşluklar bırakır. Bu boşluklara Subaraknoid Boşluk denir. Duramater ile araknoid arasında olan boşluğa Subdural Boşluk ve dura mater ile kafatası arasındaki boşluğa ise Epidural Boşluk adı verilmiştir. Beyin omurilik sıvısı (BOS), araknoid ve pia mater arasındaki subaraknoid boşluğu doldurarak merkezi sinir sistemini korur. Ek Bilgiler Beyin zarları, sadece fiziksel koruma sağlamakla kalmaz, aynı zamanda beyin omurilik sıvısının dolaşımını ve basıncını düzenler. Bu zarlar, beyin dokusunun enfeksiyonlardan korunmasına yardımcı olur ve beyin metabolizmasına katılır. Beyin zarlarının hasar görmesi veya iltihaplanması durumunda ciddi sağlık sorunları ortaya çıkabilir, bu nedenle beyin zarlarının sağlığı büyük önem taşır. |